V.U.Hammershaimb – faðirin at skriftmálinum

Hugaligt at standa eina løtu og minnast aftur á góðar hondbóltsløtur í Sandavági. (Mynd Vagnur)
Hugaligt at standa eina løtu og minnast aftur á góðar hondbóltsløtur í Sandavági. (Mynd Vagnur)

Tá ið eg var í Vágum seinasta leygardag, steðgaði eg eitt bil við minnisvarðan til minnis um V.U. Hammershaimb faðirinum at føroyska skriftmálinum. Hesa løtuna leitaðu tankarnir aftur í 60-árini og 70-árini, tá ið vit spældu hondbólt á grúsvøllinum í Sandavági. Vit vórðu altíð botnir heim til spælararnar til drekkamunn bæði fyri dystin og eftir dystin. Eg koma altíð niðan á Steig, har sonur í húsinum spældi hondbólt. Húsfólkini vóru altíð blíð, fyrikomandi og bóðu okkum koma skjótt aftur. Hetta eru góðar hendingar at minnast aftur á. Men aftur til V.U. HammershaimbPápi V.U. Hammershaimb Jørgen Frants Hammershaimb var seinasti búsitandi løgmaður á Steigagarði í Sandavági. Løgmansembætið var niðurlagt í 1816, men familjan fekk lyfti um at sleppa at búgva á Steig í Sandavági til Jørgen Frants doyði.

V.U. Hammershaimb varð føddur í 1819 og andaðist í 1909.

Í 1819 verður V.U. Hammershaimb borin í heim í Sandavági, men pápin doyði longu í 1820, og í 1822 fluttu mamman við soninum og dóttrini til Havnar. V.U. Hammershaimb er faðir at okkara skriftmáli. Miðskeiðis í átjanhundraðtalinum vóru ymsar meiningar, hvønn veg føroyska skriftmálið skuldi fara. Svabo helt, at føroyingar skuldu skriva, sum vit tosaðu, og fleiri fólk vildu fylgja Svabo í hesum. Men tað vóru onnur fólk millum annað V.U. Hammershaimb, sum hildu, at vit heldur skuldu lagt skriftmálið nærri at tí forn norrøna málinum.

Vakur minnisvarði til minnis um V.U. Hammerhaimb. (Mynd Vagnur)
Vakur minnisvarði til minnis um V.U. Hammerhaimb. (Mynd Vagnur)

Tá ið vit nærkast út móti hálvari 19. øld, vinnur hugsanin hjá V.U. Hammershaimb frama, og málfrøðingar úr grannalondunum Íslandi, Danmark og Noregi fylgja nú við málstríðnum í Føroyum og taka undir við V.U. Hammershaimb.

V.U. Hammershaimb fór ungur til Danmarkar at nema sær útbúgving, fekk studentprógv og fer síðani at læra til prest. Í 1847 tekur hann guðfrøðisprógv, og í 1855 fær hann prestastarv í Føroyum. Hann gerst fyrst prestur í Kvívík, síðani flytir hann inn á Nes at búgva, har hann er prestur til 1878. Tá flytir V.U. Hammershaimb til Danmarkar, har hann er prestur í tjúgu ár. Hann doyr í 1909.

Listaverkið “Móðurmálið” við Landsbókasavnið og listaverkið í Sandavági eru til minnis um V.U. Hammershaimb, sum stríddist fyri skriftmálinum, sum vit við fáum broytingum brúka í dag, og sum varð lagt í fasta legu miðskeiðis í 19. øld. Umframt at V.U. Hammershaimb las til prest og seinni virkaði sum prestur,  hevði hann stóran áhuga í forn nørrøna málinum og kom nógv saman við íslendskum studentum, sum lósu í Keypmannahavn. (Vagnur)

Viðmerkingar

viðmerkingar

Leave a reply